Ηθική Βλάβη (Non-material damage, Moral damage, Non material harm) και Ψυχική Οδύνη (Pain and suffering, Pretium doloris, Mental anguish ) είναι έννοιες που συχνά συγχέονται.
Αν και εχουν κοινα θεματα εχουν και ξεκάθαρες διαφορές. Η Ηθική Βλάβη (που είναι έννοια ευρύτερη) περιλαμβανει την Ψυχική Οδύνη (ως μερικότερη έννοια).
Σε ένα ατύχημα, εκτος από την υλικη ζημιά που είναι σχετικα ευκολο να οριστει, υπάρχουν και ζημιές, όπως η Ηθική Βλάβη και η Ψυχική Οδύνη που ένα δικαστηριο θα πρεπει να αποτιμήσει, κατι που δεν είναι ευκολο διότι βλάπτονται έννομα αγαθά, όπως η προσωπικότητα, η σωματική υγεία και ακεραιότητα, η υπόληψη, η τιμή κλπ ενός ανθρώπου.
ΗΘΙΚΗ ΒΛΑΒΗ
Για να καταλογιστεί ηθική βλάβη, απαιτείται μία παράνομη πράξη από δόλο ή αμέλεια εναντίον κάποιου, δηλαδή μία άδικη πράξη, η οποία δεν είναι απαραίτητα και Ποινικό αδίκημα, η οποία προξενεί ψυχική ταλαιπωρία και πόνο, στρες και γενικά δυσάρεστα συναισθήματα, για σύντομο ή και για μεγάλο χρονικό διάστημα : πχ μια συκοφαντική δυσφήμιση δια του Τύπου, ένας δημόσιος προπηλακισμός, με χειροδικία, ύβρεις, ένας ακρωτηριασμός ή μία άλλη αναπηρία συνεπεία ατυχήματος (τροχαίο, εργατικό κλπ).
Το Δικαστήριο, για να προσδιορίσει το ύψος της εύλογης χρηματικής ικανοποίησης, (όπως λέγεται νομικά η αποζημίωση λογω ηθικής βλάβης, εξετάζει τα παρακάτω :
•το μέγεθος της βλάβης, •το βαθμό υπαιτιότητας ή συν-υπαιτιότητας του δράστη και •την οικονομική κατάσταση των μερών
Έτσι αν πχ κάποιος πέσει θύμα συκοφάντησης ή προσβληθεί η προσωπικότητά του με οποιοδήποτε τρόπο ή πάθει σωματική βλάβη από ιατρικό λάθος, ατύχημα κλπ, πρόκειται για ενδεικτικές περιπτώσεις, όπου δικαιούται να ζητήσει χρηματική αποκατάσταση (pecuniary reparation) λόγω ηθικής βλάβης.
ΨΥΧΙΚΗ ΟΔΥΝΗ
Η ψυχική οδύνη, είναι έννοια μερικότερη, διότι προϋποθέτει αποκλειστικά τη θανάτωση προσώπου, είτε σκόπιμα (ανθρωποκτονία) είτε από αμέλεια (τροχαίο, ιατρικό λάθος, εργατικό ατύχημα κλπ) και επιδικάζεται στους οικείους του.
Μεγαλο ζητημα προκύπτει από τον ορισμό του κύκλου των οικείων θύματος (εκτός από σύζυγο, γονείς, παιδιά, ακόμα και έμβρυα) αλλά και την χώρα αναφοράς για το υψος της αποζημίωσης σε περιπτωση αλλοδαπου.
Είναι προφανές ότι τα ποσά για ψυχική οδύνη είναι, κατά κανόνα, μεγαλύτερα από εκείνα που επιδικάζονται σε περιπτώσεις "απλής" ηθικής βλάβης, διότι ο θάνατος είναι ένα βίαιο γεγονός, που δεν αλλάζει και μας στερεί αγαπημένα πρόσωπα και έτσι δημιουργεί μια συνεχή κατάσταση έλλειψης και στενοχώριας.